Türk ve İngiliz bilim insanları, Maymun çiçeği aşısı için çalışmalarını hızlandırdı

İSTANBUL,(DHA)- TÜRKİYE ve İngiltere'den bilim insanları, Mpox virüsü (Maymun Çiçeği) için mRNA teknolojisiyle yeni bir aşı geliştirme sürecini hızlandırarak, virüsün bulaşma dinamiklerini ve bağışıklık sistemine etkilerini araştırıyor. Biruni Üniversitesi ve London Metropolitan Üniversitesi'nin ortaklaşa yürüttüğü çalışmada, Mpox'a karşı etkili bir aşı geliştirmek amacıyla virüsün mutasyonları ve genetik adaptasyonları analiz ediliyor. Araştırmada, Mpox virüsü 2022 yılında Kuzey Amerika ve Avrupa’da hızla yayılmış ve bulaşma kapasitesinde önemli bir artış gözlemlendiğine değinildi. Uzmanlar, insan-hayvan temasının, bağışıklık sistemini zayıflatan faktörlerin ve genetik mutasyonların virüsün yayılmasında kritik bir rol oynadığını ifade etti.

Dünya genelinde zoonotik hastalıklar arasında giderek daha fazla dikkat çeken Mpox virüsü (MPXV), pandemik potansiyeliyle bilim camiasında önemli bir araştırma konusu haline geldi. Türkiye ve İngiltere’den bilim insanları, virüsün bulaşma dinamiklerini, bağışıklık sistemine etkilerini ve tedavi yöntemlerini detaylı bir şekilde inceleyerek mRNA teknolojisiyle yeni bir aşı geliştirme sürecini hızlandırmayı hedefliyor. Biruni Üniversitesi ve London Metropolitan University ortaklığında yürütülen çalışmada, virüsün mutasyon yeteneği, yayılma hızındaki değişimler ve bağışıklık sistemine etkileri analiz edilerek Mpox’a karşı yeni nesil bir aşı geliştirilmesi planlanıyor. Makale, Biruni Araştırma Merkezi’nden Dr. Elif Sibel Aslan, Moleküler Biyolog Sajjad Eslamkhah, Dr. Cüneyd Yavaş, Dr. Nermin Akçalı, Dr. Lütfiye Karcıoğlu Batur, Dr. Asmaa Abuaisha, Moleküler Biyolog Erva Esma Yıldırım Uçarkuş, Prof. Dr. Mustafa Solak ve London Metropolitan University’den Prof. Dr. Kenneth N. White tarafından hazırlandı.

ASLAN: MRNA TEKNOLOJİSİ MAYMUN ÇİÇEĞİNE KARŞI UMUT OLABİLİR

Araştırmacılar, mRNA aşılarının Mpox’a karşı geliştirilmesinin büyük bir fırsat sunduğunu belirtti. Çalışmada, bağışıklık sistemini güçlü bir şekilde harekete geçirecek çoklu epitoplu yeni nesil aşıların geliştirilmesine yönelik veri analizi ve biyoinformatik tekniklerinin önemi vurgulandı. Makalede özellikle Mpox’un genetik adaptasyon yeteneği nedeniyle aşının geniş bir koruma sağlayacak şekilde tasarlanması gerektiği ifade edildi.

Biruni Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi, Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümünden Dr. Elif Sibel Aslan, çalışmaları hakkında şu açıklamayı yaptı:

“Mpox’un yayılmasını engellemek ve yeni salgın dalgalarının önüne geçmek için aşı geliştirme sürecini hızlandırmamız gerekiyor. mRNA teknolojisi, virüsün mutasyonlarına karşı hızla adapte olabilecek bir çözüm sunuyor. mRNA teknolojisi maymun çiçeğine karşı umut olabilir.”

WHİTE: AFRİKA’DAKİ VAKA DİNAMİKLERİNİ ANLAMAMIZ GEREKİYOR

Araştırmada Mpox virüsünün uzun yıllardır Afrika’nın belirli bölgelerinde endemik bir hastalık olarak bilinmesine rağmen, son yıllarda küresel yayılım göstermesi nedeniyle Afrika’daki vaka analizlerinin büyük önem taşıdığı belirtiliyor. Bu kapsamda, Biruni Üniversitesi araştırmacıları, Mozambik Üniversitesi’ni ziyaret ederek saha çalışmalarını genişletmeyi planlıyor.

Araştırmacılar Afrika’daki araştırmaların, Mpox’un bulaşma yollarını ve virüsün bölgesel mutasyonlarını anlamaya yardımcı olacağını öne sürüyor. Bu çalışmalar kapsamında; Mozambik’te Mpox’un genetik yapısının analiz edilmesi, yerel sağlık sistemlerinin mücadele yöntemlerinin ve yeni aşıların Afrika’daki uygulanabilirliğinin incelenmesi planlandı. Prof. Dr. Kenneth N. White, “Mpox virüsüne karşı etkili bir aşı geliştirmek istiyorsak, virüsün en yaygın olduğu Afrika’daki vaka dinamiklerini anlamamız gerekiyor. Uluslararası iş birlikleri bu süreçte büyük rol oynuyor” dedi.

ESLAMKHAH: EN BÜYÜK RİSK, ENFEKTE KİŞİLERLE DOĞRUDAN TEMAS EDİLMESİ

Mpox virüsüyle ilgili toplumda birçok yanlış bilgi dolaştığını belirten Biruni Üniversitesi’nden Moleküler Biyolog Sajjad Eslamkhah, "Mevcut bilimsel verilere göre Mpox’un tuvalet gibi yüzeylerden bulaştığına dair kesin bir kanıt bulunmuyor. En büyük risk, enfekte kişilerle doğrudan temas edilmesi veya solunum damlacıkları yoluyla bulaşma” diyerek, halkın bu konuda bilinçlendirilmesi gerektiğini vurguluyor.

MAYMUN ÇİÇEĞİNE KARŞI KÜRESEL ÖNLEMLER ARTIYOR

Araştırmacılar hazırlanan makalede Mpox’un (Maymun Çiçeği) yayılmasını önlemek için şunları öneriyor:

“DSÖ’nün son değerlendirmelerine göre, Mpox’un Afrika’daki endemik bölgelerden başlayarak diğer kıtalara yayılma riski devam ediyor. Bu nedenle, aşı ve tedavi araştırmalarının hızlandırılması kritik bir öncelik taşıyor. Aşılama programlarının hızlandırılması, virüsün bulaşma yollarına dair doğru bilgilerin yayılması, risk gruplarının korunması için erken teşhis çalışmalarının artırılması. Mpox salgınlarının artışı ve virüsün genetik adaptasyon yeteneği, yalnızca tıbbi açıdan değil, aynı zamanda küresel sağlık sistemlerinin dayanıklılığı açısından da endişe verici bir tablo çiziyor. DSÖ'nün bu alanda yaptığı son değerlendirme, Afrika'daki endemik bölgelerden başlayarak diğer kıtalarda da yayılma riskinin sürdüğüne işaret ediyor. Bu nedenle, aşı ve tedavi araştırmalarının hızlandırılması kritik bir öncelik taşıyor.”