'Gizlence', Türkiye'nin 3'üncü yeni kenevir çeşidi olacak

Gökhan İÇKİLLİ/ SAMSUN, (DHA)- ONDOKUZ Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Kenevir Araştırma Enstitüsü, Türkiye’nin üçüncü yerli kenevir çeşidinin hasadını yaptı. ‘Gizlence’ adı verilmesi planlanan yeni kenevir çeşidi adayı yüksek lif verimi ve oranıyla dikkat çekerken, tescil başvurusunun ise Ocak 2025’te Tarım ve Orman Bakanlığı’na yapılması planlanıyor. Enstitü Müdürü Prof. Dr. Selim Aytaç, "2027 yılında ‘Gizlence’yi Türk tarımına kazandırmayı hedefliyoruz. Çeşit adayımız, önceki yerli türler olan ‘Vezir’ ve ‘Narlı’ya kıyasla daha yüksek lif kalitesine sahip. Ayrıca tekstil ve biyo malzeme üretiminde kullanılabilecek nitelikte" dedi.

OMÜ Kenevir Araştırma Enstitüsü tarafından Türkiye’nin üçüncü yerli kenevir çeşidinin hasadı yapıldı. Tescil sürecinin 2 yıl sürebileceğini belirten OMÜ Kenevir Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Selim Aytaç, "Ocak ayında tescili için Tarım Bakanlığına müracaat edeceğiz. İsmini de ‘Gizlence’ vermeyi planlıyoruz. Tescil işlemleri 2 yıl sürebilir. İnşallah 2027 yılında bu çeşidimizi de Türk tarımının hizmetine sunmuş olacağız. Çeşidimizin tarihi şu şekilde, 2013- 2014 yılları arasında ülkemizde daha önce ekilen kenevir genotiplerinden 5 yıllık bir çalışmayla önce esrar oranı azaltıldı. Daha sonra çeşidin lif oranının ve verimin artırılması ile ilgili bir çalışma yapıldı. Son 3 yılda da 3 lokasyonda da bölgelerin denemelerini yaptık. Bütün sonuçları başarılı bulduk. Her 3 bölgede de yüksek verim verdiği için endüstriyel kenevir çeşidi olarak ülkemizin üçüncü çeşidi olarak bu adayımızı tescil etmek istiyoruz. Şu anda bu çeşit adayımız hem lif amaçlı hem de biyo malzeme amaçlı kullanılabilir. Tabii ki tohum amaçlı da kullanılabileceğini düşünüyoruz. Burada elde ettiğimiz tohumların bir kısmını rezerv olarak saklayıp yine tohum çoğaltımında kullanacağız, bir kısmını da Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Kurumuna göndereceğiz. Onlar da çeşit adayımızla ilgili diğer yerli ve yabancı çeşitlerle yarıştırılacaklar. Bu çalışma 2 yıl sürecek. Bizim ve kurumun yaptığı çalışmalarda uyumluk sağlanırsa bu çeşit adayımız tescillenmiş olacak. Daha sonra bu çeşidimiz de tarımın hizmetine girmiş olacak" diye konuştu.

Kenevirin ilaç etkin maddesi üretimi potansiyeline de dikkat çeken Aytaç, "Samsun’un Havza ilçesinde 30 bin ton kapasiteli bir fabrika bitmek üzere. Yakında hizmete girmiş olacak. Şu anda ülkemizde Samsun, Kastamonu ve Amasya’da 13 bin 750 dekarlık bir alanda ekim yapıldı. Geçen yıl bu rakam 6- 7 bin civarındaydı. Rakam gitgide yükseliyor. Fabrika 30 bin ton kapasiteye ulaşıncaya kadar üretim alanı artacak. Vezir ve Narlı’nın dışında ülkemizin bununla ilgili de yeni bir çeşide ihtiyacı var. Biz de bu doğrultuda daha kaliteli ve daha verimli çeşitleri geliştirmekle beraber çeşit sayımızı da o paralelde artırmaya çalışıyoruz. Bu yıl ve geçen yıl ilaç etkin maddesi üretimi amaçlı kenevir için kanun ve yönetmelikler yayınlanmış oldu. Bununla ilgili olarak şu anda ülkemizin ilaç etkin maddeli amaçlı çeşitlere de ihtiyacı var. Biz OMÜ Kenevir Araştırma Enstitüsü olarak bunu da çalışmaktayız. Yakın bir gelecekte yine sizlere ilaç etkin maddesi amaçlı çeşit geliştirme çalışmalarımızın da bilgisini vereceğiz" dedi.

'TÜRKİYE’DE KENEVİR DİKİM ALANI 2024 YILINDA 13 BİN 750 DEKAR'

Türkiye’de kenevir dikim alanının 2024 yılında 13 bin 750 dekar olduğunu belirten Aytaç, "Şu anda net hasatlar bitmediği için de net rakamlar çıkmıyor. Samsun’da da 5 bin dekarın üstünde. Birincilik Samsun’da, ikinci ve üçüncü sırayı da Kastamonu ve Amasya paylaşmakta. Ülkemizin 22 ilinde kenevir ekimi yapılıyor ama oralarda sanayileşme yok. Samsun’da kurulan sanayi nedeniyle kentte ve Kastamonu ile Amasya’daki tarım ürünü verimi artmakta. Diğer bölgelerde de sanayileşme kurulursa o bölgelerde de verim artacaktır" diye konuştu.

'GİZLENCE' ADI VERİLMESİ PLANLANIYOR

OMÜ Kenevir Araştırmaları Enstitüsü’ne ait 50 metrekarelik kontrollü sera alanında yetiştirilen bu çeşit adayının tohumları, tescil süresi boyunca Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Kurumu tarafından diğer yerli ve yabancı türlerle karşılaştırılacak. ‘Gizlence’, 2013- 2014 yılları arasında Türkiye’de yetişen kenevir genotipleri üzerinde başlatılan uzun soluklu ıslah çalışmalarının bir ürünü. (DHA)

FOTOĞRAFLI