Kömür Kullanımı Cinsiyet Eşitsizliğini Tetikliyor

Bingöl Üniversitesi'nde çevre ve enerji bilimleri alanında çalışmalar yürüten Doç. Dr. Emrah Akyüz tarafından gerçekleştirilen ve dünyanın en prestijli akademik dergilerinden biri olan Women's Studies International Forum'da yayımlanan bir araştırma, kömür kullanımının çevresel etkilerinin cinsiyetler arasındaki dağılımını inceledi. ""Energy Injustice or Gender Injustice?" (Enerji Adaletsizliği mi, Cinsiyet Adaletsizliği mi?) başlıklı çalışma, fosil yakıtlar içerisinde en yüksek çevresel riskleri barındıran kömürün, toplumsal cinsiyet eşitsizliğini nasıl derinleştirdiğini ortaya koydu.

Araştırma, İstanbul'da kömür ve doğal gaz kullanımının yaygın olduğu bir mahallede gerçekleştirilen yüz yüze mülakatlara dayanıyor. Çalışmanın üç temel bulgusu şu şekilde özetleniyor:

1.            Kömür Kullanımı Bölüşüm Adaletsizliğini Tetikliyor: Kömür kullanımı, çevresel risklerin ve sağlık sorunlarının toplumda eşitsiz bir şekilde dağılmasına neden oluyor. Bu durum, enerji adaletsizliğini artırıyor.

2.            Ataerkil Toplum Yapısı Kadınları Daha Fazla Etkiliyor: Ataerkil toplum yapısı, kömür kaynaklı çevre sorunlarından kadınların daha fazla etkilenmesine yol açıyor. Kadınlar, hem ev içi sorumlulukları hem de toplumsal rollerinden dolayı bu sorunlarla daha fazla yüzleşiyor.

3.            Yoksul Ailelerde Kadınlar Daha Fazla Etkileniyor: Yoksul ailelerde kömür kullanımına bağlı çevre sorunları, kadınların sağlık ve yaşam koşullarını daha fazla olumsuz etkiliyor. Ekonomik yetersizlikler, bu etkiyi daha da artırıyor.

Araştırma, kömür kaynaklı çevre sorunlarının toplumsal cinsiyet eşitsizliğini derinleştirdiğini ve enerji adaletsizliğinin cinsiyet adaletsizliğiyle iç içe geçtiğini ortaya koyuyor. Doç. Dr. Emrah Akyüz, çalışmanın sonuçlarının, enerji politikalarının toplumsal cinsiyet eşitliği perspektifiyle yeniden değerlendirilmesi gerektiğini gösterdiğini vurguluyor. Doç. Dr. Emrah Akyüz, bu sorunların önlenebilmesi için beş temel politika önerisi sunuyor:

1.            Kömürden Temiz Enerji Kaynaklarına Geçiş: Kömür kullanımının azaltılarak temiz ve yenilenebilir enerji kaynaklarına geçiş sağlanmalı.

2.            Ücretsiz Kömür Dağıtımının Sonlandırılması: Dar gelirli ailelere yönelik ücretsiz kömür dağıtımı sonlandırılarak, alternatif enerji destekleri sunulmalı.

3.            Kadınların İstihdama Katılımının Artırılması: Kadınların istihdama katılımını artıracak politikalar hayata geçirilmeli.

4.            Enerji Politikalarında Cinsiyet Boyutunun Tanınması: Enerji politikaları oluşturulurken toplumsal cinsiyet eşitliği perspektifi dikkate alınmalı.

5.            Ücretsiz Sağlık Kontrolleri: Kömür kullanımının yaygın olduğu bölgelerde yaşayanlar için ücretsiz sağlık kontrolleri yapılmalı.

Doç. Dr. Emrah Akyüz, çalışmanın sonuçlarının, enerji politikalarının toplumsal cinsiyet eşitliği perspektifiyle yeniden değerlendirilmesi gerektiğini vurguluyor. Bu araştırma, sadece çevresel risklerin değil, aynı zamanda toplumsal eşitsizliklerin de enerji kaynaklarının kullanımıyla nasıl şekillendiğine dair önemli bir tartışma başlatıyor. Enerji adaleti ve toplumsal cinsiyet eşitliği arasındaki bu karmaşık ilişki, gelecekteki politika ve uygulamalar için yeni bir bakış açısı sunuyor.